Nieuws

Deze zomer publiceert rkkerk.nl een serie artikelen die eerder zijn gepubliceerd in de Pius Almanak voor 2021. De artikelen schetsen een beeld van hoe de kerk in 2020 werd geconfronteerd met de ingrijpende consequenties van de coronapandemie en hoe men daar in die eerste periode mee om is gegaan. Ze bieden een momentopname uit 2020, intussen is de situatie veranderd, maar stuk voor stuk zijn deze verhalen informatief en bieden ze leerpunten voor nu en de toekomst.
Deel 4: Gerrie Conen, projectleider van JongKatholiek, de met de bisdommen samenwerkende afdeling van het Secretariaat Rooms-Katholiek Kerkgenootschap (SRKK) in Utrecht gericht op jeugd en jongeren, blikt terug en vat de lessen samen die zijn geleerd over digitaal contact met jongeren.

In maart 2020 werd bij JongKatholiek duidelijk dat vele geplande evenementen niet door konden gaan en dat we een onzekere toekomst tegemoet gingen. De vele uren werk aan voorbereidingen voor de diverse evenementen leken voor niets en de gedrukte flyers van de jongerenbedevaart naar Rome konden de prullenbak in. Gelukkig bleek dat jongerenwerkers geen gebrek hebben aan flexibiliteit en creativiteit. Al gauw kwam men op het idee om te zorgen voor meer online-aanwezigheid.

Na enkele dagen al kon JongKatholiek twee online-catecheseseries aanbieden, elk bestaande uit zeven avonden, en onder begeleiding van een bevlogen katholiek en universitair docent. Een serie over deugden en een serie over het omgaan met twijfels over het geloof. Er werd gekozen voor een vorm met veel interactie en weinig eenrichtingsverkeer. Alle deelnemers konden elkaar zien en op elkaar reageren. Ondanks het gegeven dat jongeren het lastig vinden om zich aan langere, nieuwe trajecten te committeren, waren de sessies een week na lancering al volgeboekt en moesten we jongeren op de wachtlijst plaatsen.

Kort daarna hebben we besloten om te experimenteren met een nieuwe vorm van online-sessies. Een spreker gaf een korte lezing, daarna gingen de deelnemers uiteen in onlinedeelgroepen, en vervolgens was er tijd voor terugkoppeling. Ook was er tussentijdse interactie met polls en dergelijke. Ook deze eenmalige sessie over ‘God online ontmoeten’ was binnen een week volgeboekt.

Waardevolle leermomenten om te delen
Een online-cursus is meer dan alleen een lezing via de computer. Sprekers die online een groep willen toespreken, zullen merken dat dit iets anders vraagt dan offline. Zo raken luisteraars al na twintig minuten vermoeid en kan de spreker de gezichten van de deelnemers slecht aflezen om te zien of wat hij zegt aanslaat. Het gevoel van samenzijn is beduidend minder en de samenkomst vergt een totaal andere manier van communiceren, waarbij ook andere regels gelden. Uiteraard staat de inhoud van de cursussen voorop; “Content is key”, maar als er van meet af aan niet goed nagedacht is over de praktische gang van zaken, dan kan dat in de weg zitten van de goede inhoud. Hieronder zetten we enkele vragen uiteen die Jongkatholiek zich heeft gesteld en de lessen die ze daaruit heeft getrokken.

• Welke meerwaarde kun je bieden ten opzichte van een standaard internetfilmpje?

Er zijn genoeg internetfilmpjes te vinden. Een live filmpje is al gauw aantrekkelijker, maar een live filmpje waarbij je kunt reageren is nog sterker. Bij JongKatholiek hebben we ervoor gekozen om elkaar te zien en hebben we de mogelijkheid geboden om direct op elkaar te reageren. Dit bleek een gouden greep.

• Hoe lang moet een online-lezing zijn?

Bij een lezing van drie kwartier is het soms best lastig om niet af te dwalen. Als je daarbij ook nog eens continu naar een scherm moet kijken, wordt het steeds lastiger om je aandacht erbij te houden. Onze ervaringen zijn dat een lezing van 20 à 30 minuten een ideale lengte is, waarna de deelnemers uitgedaagd moeten worden om te reflecteren of om vragen te stellen. Zo’n sessie duurt maximaal 50 tot 60 minuten. Een meer interactieve sessie echter, waarbij deelnemers wordt gevraagd om een stuk te lezen, elkaar feedback te geven en waarbij tussendoor de spreker zijn/haar visie geeft, kan maximaal tot anderhalf uur doorgaan. De lengte van de lezing is dus afhankelijk van de mate van interactie.

• Hoe kan de spreker zien of iedereen nog aangehaakt is?

In een klas ziet het getrainde oog van een docent al gauw wie er oplet, wie zijn wenkbrauwen fronst en wie zit te dromen. In een online-omgeving is het moeilijker om de respons bij de deelnemers te polsen. Dit proces is wel degelijk belangrijk en derhalve ondervangen we dit door af en toe tijdens de les een poll te houden met meerkeuzevragen. Dit is een klein inhoudelijk interactiemoment van een paar minuten dat belangrijk is voor zowel de spreker als de luisteraar. Een spreker kan daardoor op een niet-tijdrovende manier de voorkennis en feedback van de deelnemers ontvangen en zijn koers eventueel bijstellen.

• Welke andere regels gelden er voor online-communicatie?

Niet iedereen is gewend aan een online-bijeenkomst. Daarom is het goed om ruim van tevoren wat regels met elkaar af te stemmen. Zorg er bijvoorbeeld voor dat iedereen zich ruim van tevoren meldt en in een online-wachtruimte komt. Zo kun je technische problemen bij deelnemers voor aanvang tackelen. Bij binnenkomst zouden de microfoons van alle deelnemers op stil moeten staan om veel achtergrondruis te voorkomen. Spreek ook af op welke manier iemand kenbaar kan maken dat hij/zij iets wil zeggen. In de ideale omstandigheden kun je ervoor zorgen dat er speciaal iemand online is voor het regelen van technische vragen van deelnemers. Zo kan de spreker focussen op hetgeen waarvoor hij/zij is gekomen.

Hoe gaat JongKatholiek nu verder?

We krijgen van verschillende kanten vragen naar meer cursussen. Jongeren die op de wachtlijst staan, hopen dat de bestaande cursussen nog een keer worden aangeboden, en jongeren die al deelnemen, vragen om een vervolg. Door de coronacrisis lijkt de barrière voor online-cursussen en -samenkomsten weg te vallen en de verwachting is, dat deze ook niet terugkomt. Dergelijke online- en interactieve bijeenkomsten zullen naar verwachting deel gaan uitmaken van het ‘nieuwe normaal’. De verwachting is dat de vraag hiernaar de komende jaren alleen maar zal stijgen. JongKatholiek wil in de komende periode dan ook diverse online-cursussen gaan aanbieden en heeft derhalve contact gezocht met verschillende partijen.

Kijk hier voor meer informatie over de Pius Almanak.

Foto: webinar JongKatholiek.