KERK, DE GEMEENSCHAP VAN HET VOLK VAN GOD
De Kerk is de gemeenschap van mensen uit alle volkeren en culturen die met Christus één lichaam vormen. Ze is een levend organisme van mannen en vrouwen die, in Christus verenigd, het geloof vieren, leren, verdiepen en er gemeenschappelijk naar leven. Christus is het hoofd van de Kerk; de gelovigen zijn Zijn lichaam. Het is de taak van de Kerk om het rijk van God onder alle volkeren te doen groeien.
Gemeenschap
Iedereen die gedoopt is, hoort bij de kerk van Christus, ook de gedoopten die afgescheiden zijn van de volle gemeenschap van de katholieke Kerk. De katholieke Kerk erkent ook deze christenen als broers en zussenin de Heer. Volledig bij de gemeenschap van de katholieke Kerk behoort iederen die zich in eenheid met de paus en de bisschoppen door het belijden van het katholieke geloof en het ontvangen van de sacramenten verbinden met Christus.
Paus
Het hoogste gezag binnen de Kerk is de paus, als herder van alle katholieken. In het boek Licht van de wereld (2010) beschrijft paus Benedictus XVI dat dit niet inhoudt dat de paus de macht heeft “om wat dan ook af te dwingen”. “Zijn ‘macht’ bestaat alleen als mensen ervan overtuigd zijn dat ze bij elkaar horen, en dat de paus een zending heeft die hij zichzelf niet heeft gegeven.”
Bisdommen
Met elkaar vormen de gelovigen van alle landen en volken de wereldkerk. Deze is geografisch ingedeeld in bisdommen (de lokale Kerk), die weer zijn onderverdeeld in parochies. Aan het hoofd van een bisdom staat een bisschop. De bisschop geeft bestuurlijk leiding aan het bisdom, maar is, net de paus voor de wereldkerk, op de eerste plaats herder en leraar die de geloofsgemeenschap bijeenhoudt en het geloof verkondigt en verduidelijkt. Bisdommen en bisschoppen werken met elkaar samen in kerkprovincies en in bisschoppenconferenties.
Parochies
Op plaatselijk vlak zijn er parochies; ook deze zijn geografisch bepaald. Een priester geeft namens de bisschop leiding aan de plaatselijke geloofsgemeenschap. Die priester wordt pastoor genoemd. Voor het beheer van de materiële zaken wordt een pastoor geholpen door het kerk- of parochiebestuur.
Andere taken en structuren binnen de kerk
Met de trits paus, bisschoppen, pastoors is de hoofdlijn van de kerkelijke hiërarchie geschetst. De andere functies en structuren binnen de Kerk werken ten dienste hiervan. Kardinalen helpen de paus bij het bestuur van de wereldkerk. Vicarissen assisteren een bisschop bij het bestuur van het bisdom. Parochies kunnen per regio verenigd zijn in een dekenaat, waarbinnen de deken de parochies vertegenwoordigt.
Personele structuur
Naast de territoriale structuur (wereldkerk, bisdommen, parochies) bestaat ook een zogeheten personele structuur. Die is niet aan territorium gebonden maar aan personen. Zo functioneert het ‘legerbisdom’ (officieel: militair ordinariaat) voor mensen die in het leger werken. Op een vergelijkbare manier is het pastoraat georganiseerd voor schippers, kermis- en circusexploitanten of andere specifieke groepen.
Religieuzen
In eenheid met de Kerk, maar als zelfstandige onderdelen ervan, zijn in veel landen religieuzen actief: paters, broeders en zusters. Ze maken deel uit van tal van verschillende religieuze ordes en congregaties.