Nieuws

Rooms-Katholieke Kerk Nederland > Actueel > Nieuwsberichten voor parochies > Terugblik coronajaar 2021: vergaderen en bisdom bijeenkomsten via beeldschermen

Terugblik coronajaar 2021: vergaderen en bisdom bijeenkomsten via beeldschermen

Deze zomer publiceert rkkerk.nl vier artikelen die eerder zijn gepubliceerd in de Pius Almanak voor 2022. De artikelen bieden een momentopname uit 2021, intussen is de situatie veranderd, maar stuk voor stuk zijn deze verhalen informatief en bieden ze leerpunten voor nu en de toekomst.
Deel 4: Tot voor de coronapandemie leek het nog iets uit een sciencefictionfilm: vergaderen via beeldscherm, Webinars en andere online ontmoetingen. In coronatijd werd dit ineens dagelijkse praktijk. Daphne van Roosendaal, hoofd communicatie van het bisdom Rotterdam, beschrijft wat dit voor het bisdom heeft betekent.

Niet langer sciencefiction: vergaderingen en bijeenkomsten via beeldschermen

September 2021 werd hij weer uitgezonden: Demolition Man. In deze Amerikaanse sciencefiction-actiefilm ontwaakt politieagent John Spartan (Sylvester Stallone) in 2032, nadat hij enkele decennia ingevroren is geweest. De wereld is aanzienlijk veranderd. We zien zelfrijdende auto’s en –interessant– in een scène komt een vergadering voor met rond de tafel beeldschermen met daarop de gezichten van de deelnemers. Het is nog geen 2032 en in coronatijd was het ineens zover: vergaderen via scherm werd gewoon.

Nog niet zo heel lang geleden, in 2019, was vergaderen met beeld via een onlineverbinding helemaal niet gebruikelijk. Microsoft Teams werd gelanceerd in 2017 en was voor velen nog onbekend. Hetzelfde gold voor Zoom. Maar door de coronapandemie ging het snel. Tussen maart en april 2020, aan het begin van de coronapandemie, was er meer dan een verdubbeling van 32 naar 75 miljoen gebruikers. Dat aantal liep steeds verder op en onder de nieuwe gebruikers waren ook de medewerkers van het bisdom Rotterdam.

In een relatief korte periode is er ontzettend veel gebeurd. Voor de inhoudelijke bijeenkomsten (‘webinars’) van het bisdom Rotterdam kunnen we vier fases aanwijzen van telkens ongeveer een half jaar. Als je terugkijkt op deze periode valt op welke ontwikkelingen er zijn geweest.

Livestreams (fase 1)

In april 2020 presenteerde het bisdomblad Tussenbeide een uitgebreide activiteitenkalender vanwege het diocesane Jaar van het Woord van God. We konden daar vóór de druk nog net bij opnemen: “Houd de agenda op de bisdomwebsite in de gaten voor de laatste informatie.” Vanwege de lockdown konden de fysieke bijeenkomsten niet doorgaan. Omdat het bisdom een videocamera en een YouTube-kanaal heeft, werden inleidingen opgenomen en verspreid als livestream. Twee inleidingen werden ook openbaar gepubliceerd op YouTube: in april de catechese van de bisschop voor jongeren op Palmzondag/Wereldjongerendag, waarbij jongeren vragen konden stellen via de medewerker jongerenpastoraat, en in mei een inleiding van broeder Johan te Velde OSB over het Woord van God in de liturgie en de rol van de lector of lectrice.

Interactie (fase 2)

In de tweede helft van 2020 werd meer gebruik gemaakt van de mogelijkheden van WhatsApp en de chatfunctie op YouTube. Zo konden in oktober deelnemers van een bijeenkomst voor parochiebladredacties vragen stellen aan de bisschop over zijn inleiding. Dat gebeurde later ook bij de ‘Meet & greet: Kerkbalans in coronatijd’. Er was veel belangstelling voor deze bijeenkomsten via livestream. Mensen stelden het erg op prijs dat er bijeenkomsten werden gehouden. Het was een goede tijd voor onlinebijeenkomsten, want veel kerkelijke, culturele en sportieve activiteiten lagen stil. Op het bisdombureau deed ondertussen Microsoft Teams zijn intrede, in eerste instantie voor vergaderingen, maar later bleek het veel breder inzetbaar.

Dialoog (fase 3)

Begin 2021 kregen we ook nog eens te maken met de avondklok (23 januari-28 april). We zaten thuis en we hadden de tijd. Via Teams bleek het inmiddels veel eenvoudiger om bijeenkomsten met interactie te organiseren. Zo eenvoudig was dat nog niet geweest en daarom kon een groot aantal onlinebijeenkomsten worden gepland. Dat gold niet alleen voor de Oriëntatiedag van de priester- en diakenopleiding Vronesteyn, maar ook voor een ontmoeting van de bisschop en de rector met ambassadeurs van de opleiding. Er werd ook een online alternatief geboden voor de ‘kerktoetredersdag’ en er waren bijeenkomsten rond online vieren, rond Kerkbalans en over digitaal collecteren. Met veel aanmeldingen bleek de belangstelling onverminderd groot. Dat merkte ook de werkgroep huwelijk en gezin van het bisdom die online ging met de Marriage Course.

We leerden veel en deden ervaringen op met presenteren, de chatfunctie en het maken van opnames. De gespreksleiders groeiden in hun rol. Ze hielden de chat bij en speelden vragen door aan de inleiders. We zagen gezichten van nieuwe parochiebestuurders. En we zagen nieuwe gezichten, omdat het voor jongere generaties eenvoudiger was om vanuit huis mee te doen.

Hybride (fase 4)

In de zomer en het najaar van 2021 kwamen er versoepelingen van de coronamaatregelen. Sommige mensen snakken ernaar elkaar weer te ontmoeten bij bijeenkomsten. Andere mensen geven aan dat ze hopen dat het online aanbod blijft. Het is weer een nieuwe fase, waarin we online bijeenkomsten én fysieke bijeenkomsten kunnen houden. Die kunnen we ook combineren. Dat gebeurt bij de cursus voor parochiebestuurders, waar vanaf oktober 2021 vijf onlinebijeenkomsten worden gehouden die worden afgesloten met een zesde afrondende bijeenkomst op locatie.

We kunnen ook ‘hybride’ bijeenkomsten houden met mensen op locatie en mensen die er online bij zijn. De eerste keer dat dit gebeurde was op 1 oktober 2021 bij de diesviering van Vronesteyn. Een groep mensen nam deel aan de dies in de huiskamer van Vronesteyn: bisschop Van den Hende en de staf en studenten van Vronesteyn. Ongeveer dertig mensen sloten online aan: ambassadeurs, donateurs en belangstellenden.

Technisch gezien is een webcam die via een laptop met Teams is verbonden het enige dat nodig is om een hybride bijeenkomst te kunnen houden. Dan hoeft de laptop niet opengeklapt vóór de spreker te staan. Een gespreksleider kan de vragen uit de chat inbrengen. Het werkt misschien niet meteen perfect, maar we moeten niet wachten tot we het perfecte plan achter de tekentafel hebben ontworpen. Zoveel hebben we de afgelopen periode wel geleerd.

We zullen de komende periode gaan zien hoe de hybride vorm zich verder ontwikkelt. Wie zal online willen deelnemen en wie op locatie? De verwachting is dat het jongere generaties makkelijker aan laat sluiten en dat het de deelname mogelijk houdt van mensen die vanwege hun gezondheid extra op moeten letten. En ondertussen zullen de ontwikkelingen zeker verder gaan.

Kijk hier voor meer informatie over de Pius Almanak.

Tags: