Nieuws

Paus Franciscus bezoekt van 3 tot en met 13 september Indonesië, Papoea Nieuw-Guinea, Oost-Timor en Singapore. De reis sluit deels aan bij de inspanningen van de paus om katholieken in landen waar zij een minderheid zijn, zoals in Indonesië en Singapore, een hart onder de riem te steken. Andere prioriteiten van zijn pontificaat die de paus tijdens zijn bezoek inzet zijn bestrijding van armoede en bescherming van het milieu, maar vooral godsdienstvrijheid, broederschap en interreligieuze samenwerking.

Meteen na zijn aankomst in Indonesië wees de paus op het belang van interreligieuze dialoog. Hij legde uit dat het zoeken naar een gemeenschappelijke basis gelovigen kan verdelen, omdat de doctrines van elke religieuze ervaring anders zijn. Hij pleitte voor het sluiten van vriendschappen en naar elkaar om te zien. Van daaruit kun je, volgens de paus, gemeenschappelijke doelen nastreven zoals respect voor menselijke waardigheid, armoedebestrijding en vrede.

‘Bhinneka tunggal ika’

De paus werd in Indonesië ontvangen door president Joko Widodo. Franciscus prees Indonesië als een plaats van ontmoeting en dialoog tussen culturen en godsdiensten. Volgens hem zijn de volkeren en religies van het land het “verenigende weefsel, net zoals de oceaan duizenden eilanden verenigt.” De paus wees op het motto van Indonesië ‘Bhinneka tunggal ika’ (Eenheid in verscheidenheid). President Widodo verzekerde dat “Indonesië net als het Vaticaan vrijheid en tolerantie wil verspreiden!” Indonesië is het land met het grootste aantal moslims ter wereld. Drie procent van de 275 miljoen inwoners is katholiek. Er zijn zes erkende religies: de islam, het protestantisme, het katholicisme, het boeddhisme, het hindoeïsme en het confucianisme. Godsdienstvrijheid staat in de Indonesische grondwet. Niettemin ervaren minderheden op bepaalde terreinen religieuze intolerantie en waren er aanslagen, zoals in 2021 bij een katholieke kerk.

Religieus extremisme

Paus Franciscus: “Het evenwicht tussen de verschillende culturen en godsdiensten en de idealen die de eenheid versterken moeten steeds verdedigd worden.” De paus hekelde religieus extremisme dat godsdienst verdraait door bedrog en geweld. “Er zijn momenten waarop het geloof kan worden gemanipuleerd om verdeeldheid aan te wakkeren en haat te vergroten”, zei de paus tegen de Indonesische politici en religieuze leiders in het presidentiële paleis in Jakarta. Hij riep op religieuze onverdraagzaamheid te bestrijden met dialoog. De paus: “Op deze manier kunnen vooroordelen worden geëlimineerd en kan er een klimaat van wederzijds respect en vertrouwen groeien.”

Beelden

“We zijn allemaal broeders, allemaal pelgrims, allemaal op weg naar God”, zei de paus tegen de leiders van de zes religies. De woorden van toenadering over en weer gingen gepaard met krachtige beelden. De paus en groot-imam Nasaruddin Umar ondertekenden in de Istiqlal-moskee in Jakarta een verklaring waarin ze oproepen de menselijke waardigheid, dialoog en milieubescherming te bevorderen. De imam kuste het voorhoofd van de paus, die op zijn beurt de hand van de imam kuste. De paus en grootimam Nasaruddin Umar bezochten de tunnel die de Istiqlal-moskee verbindt met een katholieke kathedraal aan de overkant van de straat. Deze ‘tunnel van vriendschap’ is volgens Franciscus een ‘sprekend teken’ van hoe verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen hun wortels delen.

Paus Franciscus sloot op donderdag 5 september zijn bezoek aan Indonesië af met een viering in het Gelora Bung Karno-stadion in Jakarta. Daarna reisde hij door naar Papoea Nieuw-Guinea en vervolgens naar Oost-Timor, waar hij met name de bestrijding van armoede aan de orde stelt. Als laatste land bezoekt de paus Singapore.

Tekst: Berry van Oers, beleidsadviseur interreligieuze dialoog, 9 september 2024

Foto ondertekening van de verklaring: Vatican Media,  foto onder: de paus tijdens een ontmoeting met kinderen in Papoea Nieuw-Guinea.