Nieuws

Op 8 december verscheen online (en op zaterdag 9 december in de krant) in het Nederlands Dagblad een artikel over het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag. Het artikel heeft als titel: Hoe de katholieke Kerk in Nederland tekortschiet in de aanpak van misbruik. Omdat dit raakt aan het vertrouwen dat slachtoffers mogen hebben in het R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag, geven de bisschoppen en hogere oversten hierbij onderstaande toelichting.

Het artikel gaat in op de bereikbaarheid van het Meldpunt en de mogelijkheid van het anoniem melden en indienen van een klacht. Aanvullend op wat daarover in het artikel in het ND wordt gezegd, hechten de bisschoppen en hogere oversten eraan om het volgende aan te geven.

Over de bereikbaarheid van het Meldpunt:

Om de onafhankelijkheid van het Meldpunt te accentueren is ervoor gekozen om het Meldpunt onder te brengen op een eigen locatie, in een kantoorgebouw te Utrecht. De bereikbaarheid blijft een punt van aandacht. De meldpuntfunctionaris heeft een aanstelling in deeltijd (0,6 fte). Een melder kan de meldpuntfunctionaris altijd een e-mail sturen of telefonisch een boodschap inspreken. Dan wordt met de melder zo spoedig mogelijk contact opgenomen. In november 2022 nam de vorige meldpuntfunctionaris afscheid en op 1 juni 2023 kon een nieuwe meldpuntfunctionaris haar werkzaamheden aanvangen. In de tussentijd zijn de taken van de meldpuntfunctionaris waargenomen. We betreuren het als klagers die hun verhaal wilden doen dit als onprettig hebben ervaren. Wij vertrouwen er op dat dit sinds de aanstelling van een nieuwe meldpuntfunctionaris niet meer voorkomt.

Over de mogelijkheid om anoniem een melding te doen:

Een melding kan in beginsel vormvrij gedaan worden. Daarvoor gelden geen regels. Meldingen kunnen ook anoniem gedaan worden en in gesprek met de meldpuntfunctionaris kunnen de mogelijkheden worden besproken voor hulp. Anonieme meldingen kunnen niet leiden tot een formele klachtprocedure. Wel zijn anonieme meldingen reden tot gesprek van de bisschop of hogere overste met de persoon over wie de melding(en) gaat(n), en tot het doen van een onafhankelijk onderzoek naar de feiten op verzoek van de bisschop of hogere overste door de voorzitter van de klachtencommissie. Wanneer een melder ook formeel een klacht wil indienen die door de klachtencommissie behandeld moet worden, horen daarbij een goede procesorde en hoor en wederhoor en dat een aangeklaagde op de hoogte moet zijn van de inhoud van de klacht en de persoon die zich over hem/haar beklaagt.

Over de termijn voor de mogelijkheid om een klacht in te dienen:

In het artikel wordt een reactie geciteerd van mevrouw Kaptijn, hoogleraar kerkelijk recht in Zwitserland en lid van de Franse katholieke onderzoekscommissie naar misbruik: “Ik begrijp werkelijk niet hoe iemand kan zeggen dat alleen gevallen van de afgelopen twee jaar in behandeling worden genomen. Dat is niet in overeenstemming met het kerkelijk recht.” Mevrouw Kaptijn refereert vervolgens aan de gebruikelijke kerkrechtelijke verjaringstermijnen voor misdrijven. Echter de in artikel 9.4 van het Reglement van het RK Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag genoemde termijn van twee jaar is in het geheel geen kerkrechtelijke verjaringstermijn voor misdrijven; het stelt in welbepaalde gevallen een termijn voor het doen van een melding bij het Meldpunt. Met andere woorden: de in artikel 9.4 genoemde termijn van twee jaar heeft een beperkt toepassingsgebied. De in artikel 9.4 genoemde termijn van twee jaar geldt namelijk alleen en uitsluitend voor meldingen die als klacht in behandeling kunnen worden genomen door de Klachtencommissie die daartoe bevoegd is.

Als de meldpuntfunctionaris een melding krijgt over een voorval dat langer dan twee jaar geleden heeft plaatsgevonden en dit voorval betreft een zaak met betrekking waartoe de Klachtencommissie niet bevoegd is (dat geldt voor alle misdrijven), dan is dat een melding die niet valt onder het bereik van artikel 9.4 en dan zal de meldpuntfunctionaris de melder altijd wijzen op de mogelijkheden om de melding van het misdrijf bij de strafrechtelijk bevoegde burgerlijke en kerkelijke instanties te doen. Overigens zal de meldpuntfunctionaris de melding van een voorval dat een misdrijf is altijd ter kennis brengen van de kerkrechtelijk verantwoordelijke van de aangeklaagde (zie de artt. 5 en 6 van Reglement van het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag). Of het misdrijf al dan niet verjaard is, is aan de bevoegde burgerlijke en kerkrechtelijke instanties om te beslissen.

Samenvattend: omdat prof. Astrid Kaptijn verwijst naar de kerkrechtelijke verjaringstermijnen voor misdrijven als kritiek op de termijn van twee jaar voor meldingen van voorvallen die tot de bevoegdheid van de Klachtencommissie behoren (en daartoe behoren misdrijven zeker niet), blijft bij de lezer van het artikel het onjuiste beeld hangen dat het Reglement van het RK Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag in strijd is met het kerkelijk recht. Overigens zij er op gewezen dat het Reglement van het RK Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag tot stand is gekomen in goed overleg met de Heilige Stoel.

De bisschoppen en hogere oversten zullen voorts gezamenlijk nog spreken over een langere termijn dan twee jaar voor mensen om een klacht in te dienen. Het huidige Reglement R.-K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag (2021) geeft aan dat ter zake van een voorval dat langer dan twee jaar vóór de melding ervan bij het Meldpunt heeft plaatsgevonden, geen klacht in behandeling zal worden genomen door de Klachtencommissie. De voorzitter van de Klachtencommissie kan hier in de huidige situatie overigens van afwijken wanneer er naar het oordeel van de voorzitter goede redenen zijn die een overschrijding van de termijn van twee jaar rechtvaardigen (art. 9.4).

Verder is er een regeling voor nagekomen meldingen, dat wil zeggen meldingen van seksueel misbruik op de minderjarige leeftijd die niet meer onder klachtenregeling van 2011 kunnen worden behandeld, omdat ze na de einddatum van 1 mei 2015 zijn gemeld. Het Meldpunt Misbruik RKK, dat deze klachten in behandeling nam was open tot 1 mei 2015. Onder de klachtenregeling 2011 was het mogelijk om een klacht in te dienen tegen daders die overleden waren.

Wanneer u te maken heeft of heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag binnen de Rooms-Katholieke Kerk en u wilt daar met iemand over praten, neem dan contact op met het R.K. Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag.