Kardinaal Eijk houdt wijzigingen donorwet tegen het licht van de Rooms-Katholieke leer
In een opiniebijdrage in het Katholiek Nieuwsblad van vrijdag 23 februari houdt kardinaal Eijk de wijzigingen van de donorwet, zoals recent door zowel de Tweede als de Eerste Kamer aangenomen, tegen het licht van de Rooms-Katholieke leer. De kardinaal benadrukt dat orgaandonatie een daad van naastenliefde moet zijn, maar stelt vast dat daaraan recht wordt gedaan in het geen-bezwaar-systeem dat nu wordt ingevoerd.
Kardinaal Eijk is portefeuillehouder medische ethiek voor de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Hij ziet in de discussie over orgaandonatie na de dood twee belangen tegenover elkaar staan: aan de ene kant het belang van mensen met nood aan organen vanwege levensbedreigende ziekten; aan de andere kant het recht van mensen om te bepalen wat er na de dood met hun stoffelijk overschot gebeurt. De vraag is dan of het eerste belang zo zwaar weegt dat de samenleving het recht heeft om organen en weefsels van mensen desnoods tegen hun wil na hun dood te vorderen.
Daad van naastenliefde
‘De Rooms-Katholieke Kerk prijst het doneren van organen na de dood aan als een daad van naastenliefde en solidariteit. Anderen kunnen echter geen recht op onze organen claimen, ook niet na de dood’, schrijft de kardinaal. ‘De piëteit voor de menselijke persoon aan wie het lichaam heeft behoord, en het respect voor de nabestaanden sluiten een vrij en onbeperkt beschikkingsrecht van de gemeenschap over de organen na de dood uit. De band tussen de overledene en zijn stoffelijk overschot ligt op een bijzondere wijze besloten in het christelijk geloof in de verrijzenis van de mens naar lichaam en ziel aan het einde der tijden.’
Omdat orgaandonatie na de dood geen plicht uit rechtvaardigheid is, maar dus een daad van naastenliefde, moet iemand in vrijheid kunnen besluiten om zijn lichaam voor orgaandonatie ter beschikking te stellen, stelt kardinaal Eijk. ‘Die vrijheid bieden zowel het toestemmingssysteem als het geen-bezwaar-systeem. Hooguit zou men zeggen dat het toestemmingssysteem meer dan het geen-bezwaar-systeem tot uitdrukking brengt dat orgaandonatie een daad van naastenliefde is. Essentiële bezwaren bestaan er echter niet tegen het Automatisch Donor Registratie Systeem, waarop het wetsvoorstel van Pia Dijkstra is gebaseerd’, concludeert hij. De kardinaal weegt hierin mee dat na invoering van de wetswijziging de overheid door middel van een formulier aan iedereen van achttien jaar en ouder zal vragen of men bezwaar wil aantekenen tegen donatie of niet en dat bij geen bezwaar uiteindelijk toch toestemming van de nabestaanden vereist is.
