Nieuws

Op 14 en 15 september nam paus Franciscus deel aan een internationale interreligieuze bijeenkomst in Nur-Sultan in Kazachstan. Hij sprak daar met religieuze leiders afzonderlijk en tijdens de plenaire zitting. De paus wond er geen doekjes om. “Als de Schepper de maker van menselijk leven is, hoe kunnen we onszelf dan gelovigen noemen als we instemmen met de vernietiging ervan”, zei hij. Franciscus verwees daarmee vrijwel zeker naar de Russische inval in Oekraïne. Eerder noemde de paus die inval al een ‘wrede en barbaarse agressie’.

De paus ging in Kazachstan verder en vroeg  “…er samen voor te zorgen dat de Almachtige nooit meer gegijzeld zal worden door de menselijke dorst naar macht’. Metropoliet Antonij van Volokolamsk van de Russisch-orthodoxe kerk hoorde het aan. Hij was er in de plaats van patriarch Kirill van Moskou die achter de aanval van Rusland op Oekraïne staat. Hij liet door Antonij voorlezen dat het Westen de morele waarden heeft verloren. Volgens Kirill worden in het Westen historische feiten verdraaid en het geweten van de massa gemanipuleerd.

Gezamenlijk verlangen naar vrede

Voor zijn vertrek naar Kazachstan zei de paus dat hij uitkeek naar de dialoog met de andere religieuze leiders, geïnspireerd door hun gezamenlijke verlangen naar vrede. Paus Franciscus: “De vrede waar onze aarde naar snakt!” In Nur-Sultan ging de paus daar verder op in. “We hebben religie nodig om tegemoet te komen aan de dorst naar wereldvrede en de dorst naar het oneindige dat in het hart van elke man en vrouw woont”, zei hij. De paus riep op geweld nooit te rechtvaardigen en nooit toe te staan dat het heilige geïnstrumentaliseerd wordt door wat profaan is. Paus Franciscus: “Het heilige mag geen accessoire zijn van de macht en de macht geen accessoire van het heilige.”

Fundamentalisme en extremisme moeten worden bestreden. Volgens de paus is ‘authentieke religiositeit’ nodig om te laten zien dat religie geen destabiliserende kracht is en niet gewantrouwd moet worden.  Paus Franciscus: “Religie is geen probleem, maar een deel van de oplossing voor een harmonieuzer leven in de samenleving”. Franciscus benadrukte in Kazachstan dat vrede nooit eens en voor altijd wordt verdiend, “…maar moet elke dag worden veroverd, net als het samenleven van verschillende etnische groepen en religieuze tradities, integrale ontwikkeling en sociale rechtvaardigheid.”

Driejaarlijks congres

Tijdens het zevende driejaarlijkse ‘Congres van Wereld- en Traditionele Religies’ in Kazachstan namen delegaties uit zo’n zestig landen deel. Paus Franciscus sprak er met veel religieuze leiders, waaronder sjeik Ahmad el-Tayeb, grootimam van Al-Azhar in Egypte. Aan het einde van het congres op 15 september werd een verklaring aangenomen met daarin het gezamenlijk verlangen te werken aan een betere wereld en geweld in naam van religie te veroordelen. De verklaring roept op dialooginitiatieven te ondersteunen ‘om te bouwen aan sociale gerechtigheid en solidariteit’. In 35 paragrafen komt onder meer aan bod het belang van het bevestigen van gedeelde waarden, het overwinnen van xenofobie, intolerantie en discriminatie, aandacht voor migranten en vluchtelingen, aandacht voor klimaat, honger en armoede. De oproep is bedoeld om op nationaal en regionaal niveau te verspreiden. De verklaring zal ook worden inbracht bij de algemene vergadering van de Verenigde Naties.

Van de 19 miljoen Kazachstanen is 70 procent moslim en 26 procent christen, voor het merendeel Russisch Orthodox en 1 procent Rooms-Katholiek. De paus zei dat de kleine groep katholieken in Kazachstan aangewezen is op de andere kerken en geloofsgemeenschappen. “Alleen samen in dialoog en wederzijdse acceptatie kunnen wij echt iets goeds bereiken voor het welzijn van iedereen”, zei hij.

Tekst: Berry van Oers, beleidsadviseur Interreligieuze Dialoog.