Nieuws

Matheu Bemelmans is perschef van het bisdom Roermond en betrokken bij bedevaartorganisatie het Huis voor de Pelgrim in Maastricht. Namens het College van Perschefs van de bisdommen en de bisschoppenconferentie neemt hij deel aan de landelijke werkgroep voor het Jubeljaar 2025 die is ingesteld door de Nederlandse Bisschoppenconferentie. Zijn bijdrage aan de zomerserie 2025 op rkkerk.nl gaat over een ‘beweging van hoop’.

Naar een ‘beweging van hoop’

Het jaar 2025 wordt in de Rooms-Katholieke Kerk gevierd als een Jubeljaar of Heilig Jaar. Dit is een traditie die in het christendom teruggaat tot het begin van de 14^e eeuw, maar veel oudere wortels heeft in het jodendom. Een Jubeljaar is een jaar om terug te keren naar de fundamenten van ons geloof. Het is een jaar om relaties te herstellen: met God en met de medemens; een jaar dat aanspoort tot bekering, barmhartigheid en gerechtigheid. Maar het is ook een jaar van vreugde en van hoop. Dit laatste heeft paus Franciscus ertoe gebracht om het Heilig Jaar 2025 het thema ‘Pelgrims van hoop’ mee te geven.

Pelgrims

De paus vraagt van iedereen om in 2025 ‘pelgrims van hoop’ te worden. Dat is een heel mooie en positieve uitdaging. Pelgrimeren is helemaal ‘in’ en hoop is een van de belangrijke fundamenten van ons menselijk bestaan. Het sterke van dit thema is dat beide woorden zowel binnen als buiten de Kerk mensen aanspreken. Heel wat mensen zijn als pelgrim op pad. De wandelroutes naar Santiago mogen zich verheugen in een ongekende belangstelling. Ook grote pelgrimsoorden als Lourdes, Fatima en natuurlijk Rome trekken jaarlijks veel pelgrims.

Maar het is niet alleen de reis naar een bijzondere religieuze plek die pelgrimeren tot een belangrijke activiteit van ons geloof maakt. Het op weg gaan, in beweging komen, is een oud Bijbels thema. Abraham werd al door God opgeroepen om vanuit Ur op weg te gaan. Het Joodse volk trok door de woestijn naar het Beloofde Land. Jezus ging als 12-jarige met zijn ouders naar de Tempel in Jeruzalem en later trok Hij ook met zijn leerlingen op naar Jeruzalem: zijn dood, maar ook zijn verrijzenis, tegemoet. Daarmee is pelgrimeren ook een belangrijke metafoor geworden voor ons leven. Als gelovige mensen zijn wij een leven lang op weg naar God.

In het Jubeljaar mogen we pelgrims zijn die in beweging komen en terugkeren naar de fundamenten van ons geloof. Dat kan met een reis naar bijvoorbeeld Rome, waar gedurende het hele jaar de Heilige Deuren geopend zijn. Wie door die deur een van de grote basilieken betreedt, zet een stap van bekering en gerechtigheid. Maar pelgrimeren kan evengoed naar een klein regionaal pelgrimsoord, waarvan er ook in Nederland tientallen te vinden zijn. Het gaat niet alleen om de bestemming, maar ook om de weg er naartoe en de intentie waarmee een pelgrim aan zijn tocht begint: gehoor geven aan de oproep om op weg te gaan.

Hoop

Het tweede woord dat paus Franciscus in het jaarthema centraal stelt, is ‘hoop’. Hij vraagt ons om pelgrims van hoop te worden. Ook dat is een oud religieus thema. In kerkelijke kringen wordt vaak gesproken van ‘de christelijke hoop die ons leeft’. Daarmee wordt bedoeld dat Jezus Christus voor ons gestorven én verrezen is en daarmee het perspectief heeft geopend op eeuwig leven en een leven na de dood bij God. Voor gelovige mensen betekent dit dat er áltijd hoop is op een betere toekomst: hier of in het hiernamaals.

Vertaald naar het leven van alledag betekent dit dat gelovigen mensen zijn die per definitie positief en optimistisch in het leven staan. Het glas is altijd halfvol, nooit halfleeg. Dagelijks horen mensen om zich heen veel negatieve en sombere verhalen over oorlogen, vluchtelingen, allerhande crises dichtbij en veraf. Je zou er pessimistisch van worden. Maar vanuit ons geloof weten we dat dit de verkeerde instelling is. Er gebeurt in de maatschappij ook veel goeds dat het verdient om onder de aandacht gebracht te worden.

Maar christelijke hoop gaat verder. In zijn bul voor het Jubeljaar ‘Spes non confundit’ (De hoop stel niet teleur) uit mei 2024 vraagt paus Franciscus ons om te getuigen van de hoop. Hij heeft het over ‘levensvreugde’ en over een ‘maatschappelijk verbond van hoop’. Hij roept ons op om niet toe te geven aan negativisme, maar barmhartig te zijn, schulden te vergeven en naar plaatsen te gaan waar hoop op de proef wordt gesteld. Dat is nogal een uitdaging. Hoop is blijkbaar niet alleen een gevoel, waaruit we het perspectief mogen putten dat het morgen beter wordt (zoals het lied zingt: ‘Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw’). Christelijke hoop is een uitdaging om in beweging te komen, om juist niet af te wachten, maar om iets te doen, om de hoop die in ons leeft door te geven en te brengen naar mensen en plekken die nood hebben aan hoop. Een belangrijk kernmerk van christelijke hoop is dat je deze niet voor jezelf houdt, maar deelt en uitdraagt in de wereld.

Beweging

Het jubeljaar is daarom niet alleen iets om naartoe te leven, het is vooral een beginpunt om een ‘beweging van hoop’ op gang te brengen en dat positieve gevoel als een olievlek te laten werken. Het is een mooie gelegenheid om de schijnwerpers te richten op plekken van hoop en op hoopvolle gebeurtenissen, die op tal van plaatsen in de samenleving te vinden zijn en op mensen die hoop uitstralen. We mogen hoop naar mensen toebrengen en mensen naar plekken of activiteiten brengen waar ze hoop kunnen ervaren. Veel van die plekken/activiteiten/mensen van hoop zijn geïnspireerd door het geloof in Jezus Christus en zijn boodschap van liefde. Soms is dat heel expliciet, soms ook heel impliciet, maar daarom niet minder oprecht. Een voedselbank of buurthuis kan evengoed een plek van hoop zijn als een kerk of een klooster.

Het mooie van het thema ‘hoop’ is dat dit juist ook buitenkerkelijk weerklank vindt. Is het toeval of voorzienigheid dat SIRE afgelopen jaar al een campagne heeft gelanceerd met het motto: ‘Vind je lichtpuntje en durf te hopen’? Hoop spreekt blijkbaar breed tot de verbeelding. In tegenstelling tot het seculiere SIRE putten gelovige mensen hun hoop niet zomaar uit ‘een lichtpuntje’ maar uit een heel duidelijke Blijde Boodschap, uit een persoon zelfs: Christus. Ons geloof in Hem voedt de hoop die we ontvangen die we op onze beurt mogen delen met anderen.

Het Jubeljaar 2025 biedt een mooie kans om de samenleving opnieuw kennis te laten maken met die positieve boodschap van ons christelijk geloof. We zijn ‘pelgrims van hoop’, omdat we in beweging komen om die hoop uit te dragen.

Lees in dit artikel ook hoe de Beweging van hoop concreet vorm heeft gekregen met onder meer een eigen website bewegingvanhoop.nl.

Tags: Pelgrims van hoop, Pius Almanak, Zomerserie